လောကမှာ ကတ်သီးကတ်သပ် ဖြစ်နေတာတွေ အများကြီးပါ။ တကယ်တမ်း ကျွန်တော်က ကပ်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ စဉ်းစားကြည့်လေ၊ ပီကေက သူ့ဖာသာ မကပ်ပါဘူး။ သူ့ကို တစ်ခုခုက လာကပ်လို့ နေမှာပေါ့။
ေျမႇာ္လင့္ ေျမာ္ေတြး၊ ေမွ်ာ္ေငးရင္းသာ
05 January 2009
ျမန္မာစာ ပညာရွင္ေတြက ျမန္မာစာမွာ စကားလံုးတုိင္းဟာ အပိုအလိုမရွိ ပိပိရိရိကို ဖြဲ႔စည္းထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ စကားလံုးေတြဆို အသံထြက္တူၿပီး စာလံုး ကြဲတာေၾကာင့္ ႏွစ္မ်ဳိးကို တစ္မ်ဳိးေပါင္းပစ္ဖို႔ အၾကံေပးၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ စကားလံုးတစ္လံုးခ်င္းစီရဲ႕ အဓိပၸာယ္၊ အတၳဳပၸတၱိနဲ႔ သမိုင္းကို နားလည္ထားမယ္ဆိုရင္၊ ေျခေျချမစ္ျမစ္ သိထားမယ္ဆိုရင္ ေပါင္းစပ္ဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး ဆိုတာ သေဘာေပါက္သြားမွာပါ။ ဥပမာ ေျပာရရင္ တခ်ဳိ႕ စာလံုးေတြက ယပင့္နဲ႔ ေပါင္းထားတာ ရွိသလို အဲဒီ စကားလံုးကိုပဲ ရရစ္နဲ႔ ေပါင္းထားတာ ရွိျပန္ေတာ့ ဒီစကားလံုး ႏွစ္လံုးကို ေပါင္းၿပီး တစ္မ်ဳိးပဲ သံုးပါလားလို႔ အၾကံေပးၾကတာ ရွိတယ္။ စာလံုးအေနနဲ႔ ထုတ္ျပရရင္ ေမွ်ာ္ နဲ႔ ေျမႇာ္ ေပါ႔။ ျမန္မာစာမွာ ဒီလို အသံတူၿပီး အေၾကာင္းကြဲတဲ့ စကားလံုးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိလို႔လဲ ခဏခဏ မွားၾကပါတယ္။ တခါတခါ မွန္သလား၊ မွားသလား ေဝခဲြမရတဲ့ အႀကိမ္ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ျဖစ္မွာပါ။ အရင္ကေတာ့ စာအုပ္လွန္စစ္တယ္။ အခုေတာ့ အြန္လိုင္း စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုက်မ္း ရွိလို႔ အလြယ္တကူ သြားစစ္ေဆး ႏုိင္ပါၿပီ။
အစာမေၾကရင္ ဝမ္းကို တစ္ခါတေလ ဒုကၡေပးတတ္တယ္။ စာမေက်ရင္ ဦးေႏွာက္ကို တစ္သက္လံုး ဒုကၡ ေပးတတ္တယ္တဲ့။ သတ္ပံုမွားတယ္ ဆိုတာ စာမေက်တဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အစာေခ်ေပးတဲ့ အေနနဲ႔ အခု ေမွ်ာ္၊ ေျမႇာ္ နဲ႔ ေျမာ္ အသံုး ဘယ္လုိကြဲသလဲ ဆိုတာ တင္ျပပါရေစ။
အစာမေၾကရင္ ဝမ္းကို တစ္ခါတေလ ဒုကၡေပးတတ္တယ္။ စာမေက်ရင္ ဦးေႏွာက္ကို တစ္သက္လံုး ဒုကၡ ေပးတတ္တယ္တဲ့။ သတ္ပံုမွားတယ္ ဆိုတာ စာမေက်တဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အစာေခ်ေပးတဲ့ အေနနဲ႔ အခု ေမွ်ာ္၊ ေျမႇာ္ နဲ႔ ေျမာ္ အသံုး ဘယ္လုိကြဲသလဲ ဆိုတာ တင္ျပပါရေစ။
ေမွ်ာ္ ဆိုတာ
အေဝးၾကည့္၊ အနီးၾကည့္၊ မနီးမေဝးၾကည့္ ဆိုတဲ့ ၾကည့္ျခင္းသေဘာကို ျပပါတယ္။ အမွတ္မထင္ ျမင္တဲ့ အၾကည့္မ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။ တစ္စံုတစ္ခုကို ရယူလိုတဲ့ ေလာဘေဇာ၊ ေတြ႕လို ျမင္လို သိလိုတဲ့ ဆႏၵ ျပင္းျပင္းျပျပ ျဖစ္ေပၚတဲ့အခါမွာ အနီးကပ္ စူးစူးစုိက္စုိက္ ၾကည့္ျခင္းကို "ေမွ်ာ္တယ္" လို႔ ေခၚပါတယ္။ မ်က္စိတစ္ဆံုး ျမင္ႏိုင္သေလာက္ အေဝးကို လွမ္းၿပီး စိန္းစိန္းႀကီး ၾကည့္ေနတာကိုလည္း "ေမွ်ာ္တယ္" လို႔ ေခၚပါေသးတယ္။
ဥပမာနဲ႔ ျပရရင္ "ေဟ့ေကာင္ ငညိဳ၊ သူတကာစားေနတာ ဘာလို႔ ေမွ်ာ္ေနရတာလဲ" ဆိုတဲ့ စကားရပ္မွာ ေမာင္ညိဳဟာ တျခားသူတစ္ေယာက္ စားေနတာကို ေတြ႕ၿပီး သူလည္း စားခ်င္တာေၾကာင့္ ပါးစပ္တျပင္ျပင္နဲ႔ အနားနားကေန ၾကည့္ေနတာကို "ေမွ်ာ္" နဲ႔ သံုးထားတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ ဥပမာ တစ္ခု ထပ္ျပပါဦးမယ္။ ေခြးသည္ သားတစ္မွတ္၍ စားခ်င္စိတ္ အာသာငမ္းငမ္းျဖင့္ ေပါက္ပြင့္ကို ေမွ်ာ္သည္။ ဒီဥပမာ ႏွစ္ခုစလံုးမွာ တူညီေနတာက မ်က္လံုးကို အသံုးခ်ၿပီး အရာဝတၳဳတစ္ခုခုကို လွမ္းၾကည့္ေနျခင္းကို "ေမွ်ာ္" ဆုိတဲ့ စကားလံုးနဲ႔ သံုးထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေျမႇာ္ ဆိုတာ
ေစာင့္စားျခင္း၊ ငံ့လင္းျခင္း အဓိပၸာယ္ ရပါတယ္။ စိတ္ကို အာ႐ံုတစ္ခုခုမွာ ေဇာကပ္ၿပီး ေနျခင္း၊ မက္မက္ေမာေမာ ေတာင့္တေနျခင္းကို "ေျမႇာ္သည္" လို႔ သံုးပါတယ္။ ယပင့္ ေမွ်ာ္ နဲ႔ ရရစ္ ေျမႇာ္ရဲ႕ ျခားနားခ်က္ကို နားလည္လြယ္ေအာင္ ေဘာလံုးပြဲ ဥပမာနဲ႔ ျပပါတယ္။ ေဘာလံုးပဲြ မစခင္ ေဘာလံုး ဝါသနာအိုးေတြက "ငါတို႔ေတာ့ ပြဲႀကီးပြဲေကာင္း ၾကည့္ရေတာ့မွာပဲ" လို႔ အာ႐ံုေဇာကပ္ၿပီး ေစာင့္စားေနတာက ရရစ္ ေျမႇာ္။ ေဘာလံုးသမားေတြ ကြင္းထဲ ဆင္းလာတာက စၿပီး ကစားပြဲကို ၾကည့္ေနတာက ယပင့္ ေမွ်ာ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျမႇာ္ဟာ ပကတိမ်က္လံုးရဲ႕ ျမင္ကြင္း မဟုတ္ပါဘူး။ အတြင္းမေနာ လူ႔စိတ္ဆႏၵကေန ေပါက္ဖြားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ ဥပမာ စာေၾကာင္း အနည္းငယ္နဲ႔ ျပရရင္
ငါ မင္းကို လူေကာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ေျမႇာ္လင့္တယ္။
ခရီးသည္မ်ားသည္ မီးရထားအလာကို ေျမႇာ္ေနၾကသည္။
ဆီတိုင္တြင္ ဆီျပတ္သြားသျဖင့္ ေဘာက္စာကားအလာကို ေျမႇာ္ေနၾကသည္။
အာ႐ံုတစ္ခုခုကို စိတ္နဲ႔ ေစာင့္စားငံ့လင့္ျခင္း အနက္ ျပခ်င္ရင္ ဟထိုး ရရစ္ ေျမႇာ္ ကိုပဲ သံုးရပါမယ္။
ေျမာ္ ဆုိတာ
ဉာဏ္ပညာ မ်က္စိနဲ႔ ၾကည့္ၿပီး ေတြးေတာျခင္း၊ ၾကံစည္ျခင္း၊ စိတ္ကူးျခင္း အနက္ကို ေဆာင္ပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာ တစ္စံုတစ္ခု၊ လူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အျဖစ္အပ်က္ကို အေလးအနက္ထားၿပီး စိတ္နဲ႔ ေတြးျခင္းကို "ေျမာ္တယ္" လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေျမႇာ္ နဲ႔ ေျမာ္ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးက စိတ္မွာ အရင္းခံတယ္ ဆိုေပမယ့္ ျခားနားခ်က္ ရွိပါေသးတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မဟုတ္ဘဲ အေဝးေရာက္ အာ႐ံုတစ္ခုခုကို ကိုယ့္စီ ဆဲြယူ သိမ္းသြင္းခဲ့ရင္ ဟထုိး ေျမႇာ္ ကို သံုးပါတယ္။ အဲဒီလိုမွ မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္ရဲ႕ ဉာဏ္ကို ထုတ္သံုးၿပီး ေတြးေတာ ၾကံစည္ စိတ္ကူးမယ္ဆိုရင္ ႐ိုး႐ိုး ရရစ္ ေျမာ္ နဲ႔ သံုးရပါတယ္။
ဥပမာ အေနနဲ႔ ေျပာရရင္
"ေရွ႕ေျမာ္ ေနာက္ျမင္၊ ပညာရွင္တုိ႔၊ ေလွ်ာက္တင္ေရးရာ၊ ...." (မဃေဒဝ၊ ၁၉၁)
ဝိဓူရသည္ အေျမာ္အျမင္ ႀကီးေသာ ပညာရွိ သုခမိန္ ျဖစ္သည္။
ၾကာ႐ိုးကို ေျမာ္ေထာက္၍ ေရတိမ္၊ ေရနက္ကို သိရာ၏။
ေျမာ္ေတြးေသာ္လည္း ေရးေရးမွ် မေပၚ။
ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ႏွင့္ အဖြဲ႕သည္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ကို ဖူးေျမာ္သြားသည္။
အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ ...
ေမွ်ာ္ - အာ႐ံုတစ္ခုခုကို ပကတိ မ်က္စိျဖင့္ အနီးကပ္ စူးစိုက္စြာ ၾကည့္သည္။
ေျမႇာ္ - အေဝးအာ႐ံု တစ္ခုကုိ စိတ္ျဖင့္ မွန္းဆ၍ ေတာင့္တသည္။
ေျမာ္ - အေၾကာင္းအရာ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုခုကို ဝမ္းတြင္း ဓာတ္ခံ ပင္ကိုယ္ဉာဏ္ျဖင့္ နက္နဲစြာ ေတြးေခၚသည္။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ယခု ျမန္မာစာဌာနမွ ေနာက္ဆံုး ထုတ္ေဝေသာ ျမန္မာစာလံုးေပါင္း သတ္ပံုက်မ္း ႏွင့္ ျမန္မာအဘိဓာန္ စာအုပ္တို႔တြင္ ရရစ္ ဟထိုး ေျမႇာ္ ဟူေသာ စကားလံုးအား ထုတ္ပယ္၍ ထိုစကားလံုး အစား ယပင့္ဟထိုး ေမွ်ာ္ကိုသာ အသံုးျပဳထားသည္။ ထိုေၾကာင့္ ေခတ္သစ္ ျမန္မာေဝါဟာရတြင္ ရရစ္ဟထိုးျဖင့္ ေပါင္းေသာ ေျမႇာ္ ဟူေသာ စကားလံုး မရွိေတာ့ပါ။
"သဒၵါအျမင္ စာအျမင္ - ဒဂုန္ဦးစန္းေငြ" စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ တင္ျပသည္။
အေဝးၾကည့္၊ အနီးၾကည့္၊ မနီးမေဝးၾကည့္ ဆိုတဲ့ ၾကည့္ျခင္းသေဘာကို ျပပါတယ္။ အမွတ္မထင္ ျမင္တဲ့ အၾကည့္မ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။ တစ္စံုတစ္ခုကို ရယူလိုတဲ့ ေလာဘေဇာ၊ ေတြ႕လို ျမင္လို သိလိုတဲ့ ဆႏၵ ျပင္းျပင္းျပျပ ျဖစ္ေပၚတဲ့အခါမွာ အနီးကပ္ စူးစူးစုိက္စုိက္ ၾကည့္ျခင္းကို "ေမွ်ာ္တယ္" လို႔ ေခၚပါတယ္။ မ်က္စိတစ္ဆံုး ျမင္ႏိုင္သေလာက္ အေဝးကို လွမ္းၿပီး စိန္းစိန္းႀကီး ၾကည့္ေနတာကိုလည္း "ေမွ်ာ္တယ္" လို႔ ေခၚပါေသးတယ္။
ဥပမာနဲ႔ ျပရရင္ "ေဟ့ေကာင္ ငညိဳ၊ သူတကာစားေနတာ ဘာလို႔ ေမွ်ာ္ေနရတာလဲ" ဆိုတဲ့ စကားရပ္မွာ ေမာင္ညိဳဟာ တျခားသူတစ္ေယာက္ စားေနတာကို ေတြ႕ၿပီး သူလည္း စားခ်င္တာေၾကာင့္ ပါးစပ္တျပင္ျပင္နဲ႔ အနားနားကေန ၾကည့္ေနတာကို "ေမွ်ာ္" နဲ႔ သံုးထားတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ ဥပမာ တစ္ခု ထပ္ျပပါဦးမယ္။ ေခြးသည္ သားတစ္မွတ္၍ စားခ်င္စိတ္ အာသာငမ္းငမ္းျဖင့္ ေပါက္ပြင့္ကို ေမွ်ာ္သည္။ ဒီဥပမာ ႏွစ္ခုစလံုးမွာ တူညီေနတာက မ်က္လံုးကို အသံုးခ်ၿပီး အရာဝတၳဳတစ္ခုခုကို လွမ္းၾကည့္ေနျခင္းကို "ေမွ်ာ္" ဆုိတဲ့ စကားလံုးနဲ႔ သံုးထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေျမႇာ္ ဆိုတာ
ေစာင့္စားျခင္း၊ ငံ့လင္းျခင္း အဓိပၸာယ္ ရပါတယ္။ စိတ္ကို အာ႐ံုတစ္ခုခုမွာ ေဇာကပ္ၿပီး ေနျခင္း၊ မက္မက္ေမာေမာ ေတာင့္တေနျခင္းကို "ေျမႇာ္သည္" လို႔ သံုးပါတယ္။ ယပင့္ ေမွ်ာ္ နဲ႔ ရရစ္ ေျမႇာ္ရဲ႕ ျခားနားခ်က္ကို နားလည္လြယ္ေအာင္ ေဘာလံုးပြဲ ဥပမာနဲ႔ ျပပါတယ္။ ေဘာလံုးပဲြ မစခင္ ေဘာလံုး ဝါသနာအိုးေတြက "ငါတို႔ေတာ့ ပြဲႀကီးပြဲေကာင္း ၾကည့္ရေတာ့မွာပဲ" လို႔ အာ႐ံုေဇာကပ္ၿပီး ေစာင့္စားေနတာက ရရစ္ ေျမႇာ္။ ေဘာလံုးသမားေတြ ကြင္းထဲ ဆင္းလာတာက စၿပီး ကစားပြဲကို ၾကည့္ေနတာက ယပင့္ ေမွ်ာ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျမႇာ္ဟာ ပကတိမ်က္လံုးရဲ႕ ျမင္ကြင္း မဟုတ္ပါဘူး။ အတြင္းမေနာ လူ႔စိတ္ဆႏၵကေန ေပါက္ဖြားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ ဥပမာ စာေၾကာင္း အနည္းငယ္နဲ႔ ျပရရင္
ငါ မင္းကို လူေကာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ေျမႇာ္လင့္တယ္။
ခရီးသည္မ်ားသည္ မီးရထားအလာကို ေျမႇာ္ေနၾကသည္။
ဆီတိုင္တြင္ ဆီျပတ္သြားသျဖင့္ ေဘာက္စာကားအလာကို ေျမႇာ္ေနၾကသည္။
အာ႐ံုတစ္ခုခုကို စိတ္နဲ႔ ေစာင့္စားငံ့လင့္ျခင္း အနက္ ျပခ်င္ရင္ ဟထိုး ရရစ္ ေျမႇာ္ ကိုပဲ သံုးရပါမယ္။
ေျမာ္ ဆုိတာ
ဉာဏ္ပညာ မ်က္စိနဲ႔ ၾကည့္ၿပီး ေတြးေတာျခင္း၊ ၾကံစည္ျခင္း၊ စိတ္ကူးျခင္း အနက္ကို ေဆာင္ပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာ တစ္စံုတစ္ခု၊ လူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အျဖစ္အပ်က္ကို အေလးအနက္ထားၿပီး စိတ္နဲ႔ ေတြးျခင္းကို "ေျမာ္တယ္" လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေျမႇာ္ နဲ႔ ေျမာ္ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးက စိတ္မွာ အရင္းခံတယ္ ဆိုေပမယ့္ ျခားနားခ်က္ ရွိပါေသးတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မဟုတ္ဘဲ အေဝးေရာက္ အာ႐ံုတစ္ခုခုကို ကိုယ့္စီ ဆဲြယူ သိမ္းသြင္းခဲ့ရင္ ဟထုိး ေျမႇာ္ ကို သံုးပါတယ္။ အဲဒီလိုမွ မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္ရဲ႕ ဉာဏ္ကို ထုတ္သံုးၿပီး ေတြးေတာ ၾကံစည္ စိတ္ကူးမယ္ဆိုရင္ ႐ိုး႐ိုး ရရစ္ ေျမာ္ နဲ႔ သံုးရပါတယ္။
ဥပမာ အေနနဲ႔ ေျပာရရင္
"ေရွ႕ေျမာ္ ေနာက္ျမင္၊ ပညာရွင္တုိ႔၊ ေလွ်ာက္တင္ေရးရာ၊ ...." (မဃေဒဝ၊ ၁၉၁)
ဝိဓူရသည္ အေျမာ္အျမင္ ႀကီးေသာ ပညာရွိ သုခမိန္ ျဖစ္သည္။
ၾကာ႐ိုးကို ေျမာ္ေထာက္၍ ေရတိမ္၊ ေရနက္ကို သိရာ၏။
ေျမာ္ေတြးေသာ္လည္း ေရးေရးမွ် မေပၚ။
ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ႏွင့္ အဖြဲ႕သည္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ကို ဖူးေျမာ္သြားသည္။
အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ ...
ေမွ်ာ္ - အာ႐ံုတစ္ခုခုကို ပကတိ မ်က္စိျဖင့္ အနီးကပ္ စူးစိုက္စြာ ၾကည့္သည္။
ေျမႇာ္ - အေဝးအာ႐ံု တစ္ခုကုိ စိတ္ျဖင့္ မွန္းဆ၍ ေတာင့္တသည္။
ေျမာ္ - အေၾကာင္းအရာ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုခုကို ဝမ္းတြင္း ဓာတ္ခံ ပင္ကိုယ္ဉာဏ္ျဖင့္ နက္နဲစြာ ေတြးေခၚသည္။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ယခု ျမန္မာစာဌာနမွ ေနာက္ဆံုး ထုတ္ေဝေသာ ျမန္မာစာလံုးေပါင္း သတ္ပံုက်မ္း ႏွင့္ ျမန္မာအဘိဓာန္ စာအုပ္တို႔တြင္ ရရစ္ ဟထိုး ေျမႇာ္ ဟူေသာ စကားလံုးအား ထုတ္ပယ္၍ ထိုစကားလံုး အစား ယပင့္ဟထိုး ေမွ်ာ္ကိုသာ အသံုးျပဳထားသည္။ ထိုေၾကာင့္ ေခတ္သစ္ ျမန္မာေဝါဟာရတြင္ ရရစ္ဟထိုးျဖင့္ ေပါင္းေသာ ေျမႇာ္ ဟူေသာ စကားလံုး မရွိေတာ့ပါ။
"သဒၵါအျမင္ စာအျမင္ - ဒဂုန္ဦးစန္းေငြ" စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ တင္ျပသည္။
ဤပို႔စ္အား Monday, January 05, 2009 ေန႔တြင္ ေရးသားထားၿပီး
ျမန္မာစာေပ
နာမည္ျဖင့္ အၫႊန္း သက္မွတ္ထားပါသည္။
ကြန္းမန္႔မ်ားအား အခ်ိန္ႏွင့္ တေျပးညီ သိလိုလွ်င္ RSS 2.0 ျဖင့္ ေတာင္းဆုိ၍ ရယူႏုိင္သည္။
လာရင္းေနရာ သို႔ ျပန္လည္ သြားေရာက္ႏုိင္ပါသည္။
Monday, January 05, 2009
|
စာညွှန်း
ျမန္မာစာေပ
