ကပ်ပါပေ့ ပီကေရယ်

လိုက္ေဘးရီးယားက ဘက္ဆာဆုိတဲ့ ဘာသာစကားမွာ အေရာင္ ေ၀ါဟာရႏွစ္ခုပဲရွိတယ္။ အနီးစပ္ဆံုး ေျပာရရင္ ခရမ္း၊ အျပာ၊ အစိမ္း ေတြကို တစ္ေရာင္တည္းျမင္ၿပီး အေရာင္ေ၀ါဟာရ တစ္ခုနဲ႔ ေခၚတယ္။ အနီ၊ လိေမၼာ္၊ အ၀ါ ေတြကို အေရာင္ေ၀ါဟာရ တစ္ခုနဲ႔ ေခၚတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အျမင္အာ႐ံု ခၽြတ္ယြင္းလုိ႔ မဟုတ္ဘဲ အေရာင္ႏွစ္ေရာင္တည္း ရွိတဲ့ ေလာကႀကီးအေနနဲ႔ ႐ႈျမင္ေနလို႔သာ ေ၀ါဟာရ ႏွစ္ခုတည္း သတ္မွတ္ထားတယ္။
႐ိုဒီးရွားက ႐ႈိနာဆိုတဲ့ ဘာသာစကားမွာေတာ့ အေရာင္ ေ၀ါဟာရ သံုးမ်ဳိးရွိတယ္။ အနီနဲ႔ ခရမ္းကို တစ္ေရာင္၊ အျပာ၊ အစိမ္းနဲ႔ အမည္းကို တစ္ေရာင္၊ အ၀ါ၊ လိေမၼာ္နဲ႔ အျဖဴကို တစ္ေရာင္ လို႔ ခြဲျခားထားတယ္။
နဗဟိုဆိုတဲ့ ဘာသာစကားမွာ အျပာနဲ႔ အစိမ္းကို ေ၀ါဟာရတစ္ခုတည္း အေနနဲ႔ အတူတူ သံုးထားေပမယ့္ အမည္းကိုက်ေတာ့ “အေမွာင္မည္း” နဲ႔ “မီးေသြးမည္း” ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးခြဲထားတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္က ဟႏူႏူးဘာသာမွာ အနီနဲ႔ အစိမ္း ခြဲျခားပံုက ထူးဆန္းတယ္။ အသက္ရွင္ေနတဲ့ အပင္အားလံုးကို အစိမ္းေရာင္လို႔ သတ္မွတ္လို႔ အညိဳႏုေရာင္ရွိတဲ့ ၀ါးပင္ေပါက္ (မွ်စ္စို႔)ကို အစိမ္းေရာင္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ေသၿပီးသား ၀ါးပင္ကိုေတာ့ အနီေရာင္လုိ႔ သတ္မွတ္တယ္။
ဒီခြဲျခားပံုေတြကို ၾကည့္ၿပီး အေရာင္ခြဲျခားတဲ့ စနစ္ဟာ အေရာင္ရဲ႕ ႐ုပ္၀တၳဳေပၚမွာပဲ မတည္မွီဘဲ သက္ဆိုင္ရာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္ေပၚမွာလည္း တည္ေၾကာင္း ပညာရွင္ေတြက ေကာက္ခ်က္ခ်တယ္။

ခုနကေျပာသလို ကိုယ့္မူကိုယ့္ဟန္နဲ႔ အေရာင္ေတြကို သတ္မွတ္ပါတယ္ ဆိုတာကို သံသယရွိတဲ့ ပညာရွင္ ႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ သုေတသနစာတမ္းကလည္း စိတ္၀င္စားဖုိ႔ေကာင္းတယ္။ ဘာသာစကား (၇၈) ခုရဲ႕ အေရာင္ေ၀ါဟာရေတြကုိ သုေတသနာျပဳၿပီး အေျခခံအေရာင္ သတ္မွတ္ပံုနဲ႔ အေျခခံအေရာင္ေပၚ မူတည္ၿပီး အေရာင္ သတ္မွတ္ပံုကို အခုိင္အမာ တင္ျပထားပါတယ္။

အေျခခံအေရာင္ ေ၀ါဟာရ ႏွစ္ခုပဲ ရွိတဲ့ ဘာသာစကားေတြမွာ အဲဒီေ၀ါဟာရဟာ “ျဖဴ” နဲ႔ “မည္း” ျဖစ္တယ္။ သံုးခု ရွိတဲ့ ဘာသာစကားမွာေတာ့ တတိယ အေရာင္ေ၀ါဟာရဟာ “နီ” ျဖစ္တယ္။ ေလးခု ရွိရင္ေတာ့ စတုတၳေျမာက္ဟာ “စိမ္း” သို႔မဟုတ္ “၀ါ” ျဖစ္တယ္။ ငါးခု ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ စတုတၳနဲ႔ ပၪၥမ အေရာင္ေ၀ါဟာရက “စိမ္း” နဲ႔ “၀ါ” ျဖစ္တယ္။ ေျခာက္ခုကေန (၁၁) ခု အထိ ရွိရင္ “ျပာ”၊ “ညိဳ”၊ “ခရမ္း”၊ “ပန္း”၊ “လိေမၼာ္”၊ “မီးခိုး” ဆိုၿပီး အသီးသီး သတ္မွတ္ၾကတယ္။

အေျခခံအေရာင္အျဖစ္ ဘယ္လို သတ္မွတ္ပါသလဲ။ အေျခခံအေရာင္ ေ၀ါဟာရေတြဟာ ဒီလုိ အခ်က္ေတြနဲ႔ ညီၫြတ္ရပါမယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ဘာသာစကားနဲ႔ ဥပမာျပသြားပါမယ္။ “ျဖဴ၊ နီ၊ ျပာ၊ ၀ါ” ေတြလို လံုးခ်င္းေ၀ါဟာရ ျဖစ္ရမယ္။ နီညိဳ၊ နက္ျပာ တို႔လို လံုးတြဲေတြ မျဖစ္ရဘူး။ “ေရညႇိေရာင္” (အစိမ္းေရာင္ရဲ႕ မ်ဳိးကြဲ) လို အေရာင္ေ၀ါဟာရတစ္ခုရဲ႕ မ်ဳိးကြဲလည္း မျဖစ္ရဘူး။ “ေဖာင္း၀တ္” လို ျမင္းရဲ႕အေရာင္ကိုပဲ ၫႊန္းတဲ့ နယ္က်ဥ္းတဲ့ ေ၀ါဟာရလည္း မျဖစ္ရဘူး။ “ပန္းေရာင္”၊ “လိေမၼာ္ေရာင္”၊ “ခရမ္းေရာင္” တို႔လို အရာ၀တၳဳတစ္ခုရဲ႕ အေရာင္ကုိ အစြဲျပဳၿပီး ေခၚေ၀ၚတဲ့ ေ၀ါဟာရမ်ဳိးလည္း မျဖစ္ရဘူး။ ဘာသာစကားတစ္ခုကေန ေမြးစားယူတဲ့ “မေဟာ္ဂနီ”၊ “ကာကီ” တို႔လို ေမြးစား စကားလံုးေတြလည္း မျဖစ္ရဘူး။

အခုလို မွတ္ေက်ာက္တင္လုိက္ရင္ ျမန္မာဘာသာစကားမွာ အေျခခံအေရာင္အေနနဲ႔ ခုနစ္ေရာင္ ရွိပါတယ္။ “စိမ္း၊ ညိဳ၊ နီ၊ ျပာ၊ ျဖဴ၊ မည္း (နက္)၊ ၀ါ” ေတြပါ။ “နီညိဳ၊ နက္ျပာ၊ စိမ္းျပာ၊ ပန္းခရမ္း၊ ၾကည္ျပာ” စတဲ့ လံုးတြဲ အေရာင္ေ၀ါဟာရေတြ၊ “အုန္းခြံေရာင္၊ ပယင္းေရာင္၊ ျမင္းေခ်းေရာင္၊ ၾကက္ေသြးေရာင္၊ ေရႊဖလားေရာင္၊ ထံုးေျခာက္ေရာင္၊ မရမ္းေစ့ေရာင္” စတဲ့ အရာ၀တၳဳတစ္ခုခုကို အစြဲျပဳၿပီး ေခၚေ၀ၚတဲ့ အေရာင္ေ၀ါဟာရေတြကို တစ္ဆင့္ခံ အေရာင္ေ၀ါဟာရေတြလို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ဆင့္ခံ အေရာင္ေ၀ါဟာရေတြကို ဘာေၾကာင့္ အဲသလို ေခၚသလဲလို႔ ရွင္းျပႏိုင္ေပမယ့္ အေျခခံအေရာင္ ေ၀ါဟာရေတြကိုေတာ့ ရွင္းမျပႏုိင္ပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး အသစ္ေပၚလာတဲ့ အရာ၀တၳဳေတြကို အစြဲျပဳၿပီး တစ္ဆင့္ခံ အေရာင္ေ၀ါဟာရေတြ အသစ္အသစ္ ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ အေျခခံ အေရာင္ေ၀ါဟာရကေတာ့ အသစ္ မေပၚႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။

ဘာသာစကားေတြမွာ အေျခခံအေရာင္ ေ၀ါဟာရ (၂) ခုကေန (၁၁) ခုအထိ ကြဲျပားေနရတာက လူမႈ၀န္းက်င္ အေျခအေနေပၚ အမ်ားႀကီး တည္ပါတယ္။ အာဖရိကတိုက္ ေတာနက္ထဲက ယဥ္ေက်းမႈ မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးတဲ့ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးရဲ႕ ဘာသာစကားမွာ အေျခခံေ၀ါဟာရ ၂ ခုရွိရင္ လံုေလာက္တဲ့အတြက္ ၂ ခုပဲ ရွိတာပါ။ အေျခခံအေရာင္ေ၀ါဟာရ ၁၁ ခု ရွိဖုိ႔ လိုအပ္တဲ့ ဘာသာစကားေတြကေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတဲ့ ဘာသာစကားမ်ဳိးပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အေျခခံအေရာင္ ေ၀ါဟာရ (၈) ခုကေန (၁၁) ခုအထိ ရွိတဲ့ ဘာသာစကားေတြမွာ အာရဗီ၊ ဘဟာဆာ၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဘူးလ္ေဂးရီးယား၊ ကန္တံု၊ အဂၤလိပ္၊ ဟီးဘ႐ူး၊ ဟန္ေဂရီ၊ ဂ်ပန္၊ ကိုရီးယား၊ မေလး၊ ႐ုရွ၊ စပိန္၊ ထုိင္း၊ အူရ္ဒူ၊ ဗီယက္နမ္ ဘာသာေတြ ပါ၀င္တဲ့အေၾကာင္း ဖတ္မွတ္ခဲ့ရလို႔ ဗဟုသုတ ျပန္လည္ ျဖန္႔ေ၀လိုက္ရပါတယ္။

အထက္ပါ ပို႔စ္အား မိန္းမေယာက္်ား ထိုစကား - ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ) စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ တင္ျပလိုက္ပါသည္။