ကပ်ပါပေ့ ပီကေရယ်

1. ဆင္စြယ္လုပ္ငန္း - အစိမ္းဆိုးနည္း၊ ဆင္စြယ္ေပ်ာ့နည္း။
2. သေဘၤာေဆးႏွင့္ ေငြမင္လုပ္နည္း (၃) နည္း။
3. အ႐ိုး အနက္ဆိုးနည္း၊ အ႐ိုးေပ်ာ့နည္း။
4. ပုလဲတု လုပ္နည္း။
5. ေရႊလုပ္ငန္း - ေရႊေရး ေရႊခ်နည္း၊ သံေပၚ ေရႊေရးနည္း၊ ေရႊခ်နည္း (၂) နည္း၊ ေရႊပင္ ေငြပင္ စိုက္နည္း (၄) နည္း၊ ေရႊမႈန္႔ စားေဆးေဖာ္နည္း (၂) နည္း၊ သံ ေရႊေရာင္တင္နည္း၊ ေရႊေရာင္ေရးနည္း (၂) နည္း ေရႊ အတုခ်က္နည္း။
6. ေၾကးနီလုပ္ငန္း - ေၾကးနီျဖဴနည္း (၂) နည္း၊ ေၾကး၀ါ ေၾကးနီ ေဖာ္နည္း၊ သံေၾကးနီလုပ္နည္း။
7. ေရျပင္း (Acid) လုပ္နည္း (၅) နည္း။
8. မီးစံုး (Phosphorus) ခ်က္နည္း (၂) နည္း။
9. သတၳဳ အရည္ေပ်ာ္ အကူပစၥည္း (Flux) လုပ္နည္း (၅) နည္း။
10. ဒုတၳာ ဆီခ်က္နည္း (၃) နည္း။
11. သႏၶာ၊ ဥႆဘုရား ႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာ အတုလုပ္နည္း။
12. သံပင္ စုိက္နည္း။
13. ေလာင္မီး ေဖာ္နည္း (၃) နည္း။
14. ဖန္ခ်က္နည္း (၁၁) နည္း။
15. သစ္ပင္ဆား (Potassium Carbonate) ထုတ္လုပ္နည္း။
16. မိန္လာ မ်ိဳးစံု လုပ္နည္း (၁၂) နည္း။
17. သစ္သား အေရာင္တင္ဆီ လုပ္နည္း (၃) နည္း။
18. သစ္သီး၊ သစ္ေစ့၊ ၾကက္ဥတို႔မွ အဆီထုတ္နည္း။
19. ျပဒါး သန္႔စင္နည္း။
20. လက္ခ်ား ျပဳလုပ္နည္း။
21. ကန္ပြင့္ ခ်က္နည္း။
22. မွန္ျပဒါးတင္နည္း၊ ေဆးေရးနည္း။
23. တ႐ုတ္ ပန္းကန္ လုပ္နည္း။
24. ခ်ည္ အ၀တ္ဆိုးေဆး လုပ္နည္း (၆) နည္း။ ခ်ဳပ္ေဆး ေဖာ္နည္း။
25. သစ္သီးမ်ား တာရွည္ခံေအာင္ ထားသုိနည္း။
26. သံလိုက္အိမ္ေျမႇာင္ လုပ္နည္း။
27. တဏွာကၽြေဆး ေဖာ္နည္း (၂) နည္း။
28. သံဂုဏ္ဂမၼံ အားေဆးေဖာ္နည္း (၂) နည္း။
29. ဆံပင္ မျဖဴေအာင္ လုပ္နည္း။
30. ၀က္ျခံေပ်ာက္ေဆး ေဖာ္နည္း။

အေပၚမွာ ျပထားတဲ့ နည္းေတြကို အေျခခံ ဓာတုကုန္ထုတ္ ပညာနည္းစဥ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ က်ိဳခ်က္ျခင္း၊ အေငြ႕ျပန္ျခင္း (Evaporation) ၊ ေပါင္းခံျခင္း (Distillation) ၊ မီးျဖင့္ေလွာ္ျခင္း၊ ျပဳတ္ျခင္း၊ အပူတုိက္ျခင္း၊ မီးအံုးျခင္း၊ မီးကင္ျခင္း၊ မီးဖုတ္ျခင္း၊ အေျခာက္ခံျခင္း၊ အေအးခံျခင္း၊ အမႈန္႔ႀကိတ္ျခင္း၊ စကာခ်ျခင္း၊ ေမႊျခင္း၊ ႏွဲျခင္း၊ အရည္စိမ္ျခင္း၊ အရည္ေဖ်ာ္ျခင္း၊ အနည္ထိုင္ အၾကည္ခံျခင္း၊ အရည္စစ္ျခင္း၊ ဓာတ္စြဲကပ္ျခင္း (Absorption)၊ အဆီထုတ္ျခင္း (Oil Extraction) စတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ ေဆာင္ရြက္တယ္။ အပူေပးတဲ့ေနရာမွာ ထင္းမီး၊ မီးေသြးမီးကို သံုးတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ တိုက္႐ိုက္ အပူေပးၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ ေရ၊ သဲ၊ ဖြဲ၊ ႏြားေခ်း၊ ျမင္းေခ်းေတြနဲ႔ ၾကားခံထားၿပီး အပူေပးလို႔ မီးအရွိန္ကို လိုသလို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္တယ္။

အဲဒီလို ထုတ္လုပ္တဲ့ေနရာမွာ သံုးတဲ့ ကိရိယာေတြ၊ ကုန္ၾကမ္းေတြ ( ဓာတုပစၥည္းမ်ား၊ သစ္ပင္ထြက္ ပစၥည္းမ်ား န႔ဲ လူ တိရိစၧာန္ရဲ႕ ပစၥည္းမ်ား ) ကို ၾကည့္ၿပီး အဲဒီေခတ္က သိပၸံပညာ အဆင့္အတန္းကို ေလ့လာႏုိင္တယ္။

ထုတ္လုပ္မႈ ကိရိယာမ်ား
အေငြ႕ျပန္ ေပါင္းခံရန္ လံဘိကာပ (Alembic) ေပါင္းေခ်ာင္၊ စဥ့္သုတ္အိုးေကာက္၊ ခံအိုး (Condenser Receiver)၊ ဖန္ခံအိုး၊ ခဲမျဖဴ ပြတ္ခံအိုး၊ အလုိက္ကလုိက္။
အရည္က်ိဳရန္၊ ျပဳတ္ရန္၊ ေလွာ္ရန္ ေျမအိုး၊ ေၾကးအိုး၊ သံအိုး၊ ဖန္အိုး၊ သမၸရာပိုင္း။
မီးျပင္းတုိက္၍ က်ိဳရန္ လံု၊ မိုက္၊ မိုက္လံု၊ မိုက္ခြက္၊ စဥ့္သုတ္မိုက္၊ စဥ့္ျဖဴသုတ္မိုက္၊ စဥ့္ျဖဴလိမ္းမိုက္၊ ဖန္ျဖဴ အတြင္းၿပီးမိုက္၊ မိုက္ေစာက္၊ စေလာင္းပါမုိက္။
အရည္စိမ္၊ အရည္ေဖ်ာ္၊ အနည္ထိုင္ရန္ စဥ့္အိုး၊ ေႂကြအိုး၊ အင္တံု၊ ေျမပံုး၊ ဖန္ဖလား၊ ဖန္အိုးလက္ရွည္၊ ပုလင္းႀကီး၊ ေညာင္ေရအိုး အ၀က်ယ္။
ေမႊရန္ သံဇြန္း၊ သံေယာင္းမ။
အမႈန္႔ႀကိတ္ရန္ ေၾကးဆံု၊ ေက်ာက္ျပင္။
စကာခ်ရန္ အ၀တ္၊ ပုဆိုး။
ဆီထုတ္ရန္ အရည္စစ္သားေရအိတ္၊ အိတ္ကို ညစ္ယူရန္ အပူေပးႏုိင္သည့္ ေၾကးညႇပ္၊ သံျပားညႇပ္။
ပုဂံေႂကြရည္သုတ္ ရာတြင္ ညႇိေပးသည့္ ယုန္ေမႊးစုတ္တံ၊ ႏြားေမႊးစုတ္တံ။
အေထြေထြသံုးရန္ ဖန္ခြက္၊ ပန္းကန္ျပား၊ ဖန္လံုး၊ မွန္ျပား၊ စကၠဴျဖဴ၊ ေရျပင္းခ်က္ဖို၊ အုိးထိန္းစက္။

ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းမ်ား
ေရျပင္း၊ ငရဲမီး (Acid) ၊ ပံုးရည္ျပင္း၊ သံုးခါျပန္ ပံုးရည္၊ ထန္းရည္ပံုးရည္ (Acetic Acid) ၊ အသစ္ညႇစ္ သံပုရာရည္ (Citirc Acid) ၊ အိႏၵနံပံုးရည္ (Lead monoxide) ၊ အာေဂၚေရဆီ၊ ေရဘုရင္ (ေတာ္၀င္ အက္ဆစ္၊ Aqua regia) ၊ ကကၠဴကမည္း (Benzonic Acid) ၊ ျပဒါး၊ ဟသၤပဒါး၊ အမာလာဂမာ (Amalgam) ၊ ေရႊဆိုင္း၊ စိန္ျဖဴ (Arsenic) ၊ ေဆးဒါန္း၊ ကန္႔၊ ခဲမ၊ ခဲမပုတ္၊ ခဲျပာ၊ ခဲမျပာ၊ ခဲမနက္ (Graphite) ၊ ေ၀ွာ္ဆ၀ေရာ၊ ေလာင္မီး (Phosphorus) ၊ ခဲမျဖဴ (ဘင္၊ သလြဲျဖဴ၊ Pewter) ၊ ခေနာက္စိမ္း (Antimony) ၊ ေဘာ္ (Silver) ၊ ရြက္နီေဘာ္၊ ဂၽြတ္ (Bismuth) ၊ မီးေသြး၊ က်ပ္ခုိး၊ သံ၊ သံမႈန္႔၊ သံတစဥ္းစာ၊ သံျပာ၊ သံမဏိျပာ၊ သံဂံုဂမံ (Ferric oxide) ၊ ေၾကးနီ၊ ေၾကး၀ါ၊ ဒုတၳာ၊ ဒုတၳာဆီ၊ ဒုတၳာရည္ (Blue vitorial, Copper sulphate) ၊ ယမ္း၊ ယမ္းျပန္ၿပီး၊ ယမ္းစိမ္း၊ တာတ႐ု၊ တာတဂူ၊ တာတလူ (Nitre, Salpeter, Potassium nitrate) ၊ ဇ၀က္သာ (Salammoniac, Ammonia chloride) ၊ လက္ခ်ား (Borax, Sodium Pyroborate) ၊ သစ္ရြက္ျပာ၊ စဖုိျပာ (Potassium carbonate) ၊ မေဖာက္ထံုး၊ ေျမျဖဴ၊ အာ႐ုဒါ၊ အာ႐ု၀ါ (အရက္ဆား)၊ ေက်ာက္ခ်ဥ္၊ ဆား (Sodium chloride) ၊ သဲ၊ အုတ္မႈန္႔၊ အုတ္နီခဲ၊ ေျမအိုးမႈန္႔၊ အရက္နီ၊ ဘရံအရက္ (Brandy) ၊ အာရေကာ္ (Alcohol) ၊ သင္းတြဲစိမ္းမႈန္႔၊ သေႏၶာဆား၊ တေရမင္တီနာဆီ၊ ေရာဘာရဘူ (ထင္း႐ွဴးဆီ)၊ အိႏၵနံေက်ာက္၊ ႏွင္းရည္၊ ပ႐ုပ္၊ ေရနံဆီ၊ ကတၱရာဆီ၊ ေျမဖေယာင္း၊ နိပေဆး၊ ေသနတ္ေက်ာက္၊ အင္ၾကင္းေက်ာက္၊ သံလုိက္ေက်ာက္၊ ေက်ာက္သလင္း၊ ေက်ာက္စစ္။

အပင္ထြက္ ပစၥည္းမ်ား
ဖံုးမသိမ္ရြက္၊ သမင္စမ၊ သမင္စဖို၊ ငွက္ေပ်ာ၊ လိပ္စေရြ၊ မဲႀကီးရြက္၊ ထေနာင္းၾကဴ၊ သက္ကယ္၊ အေမွာ္နရကူေစ့၊ ရွားေပါက္ေစ့၊ သရက္ပြင့္၊ သရက္ေစ့၊ အုတ္ရွစ္ေစ့၊ အုတ္ရွစ္ဆီ၊ ေပါင္ပဲေစ့ (မာလတိ) ၊ ေပါင္ပဲ့ဆီ၊ ပိုက္ဆံေစ့၊ ပုိက္ဆံဆီ၊ ခ်ဥ္သီးေစ့၊ င႐ုတ္ေကာင္း၊ ဖာလာ၊ ဇီယာ၊ စမံုမ်ိဳးငါးပါး၊ ပၪၥကနီသီး၊ ကညင္သီး၊ သေျပေစ့၊ သေျပသား၊ သေျပဆီ၊ ႐ံုးပတီသီး (ပၪၥငါးပါး)၊ က်စုသီး၊ လင္းေနဆီ၊ သင္းတြဲကညင္ဆီ၊ အုန္းဆီ၊ ရွားေဆးအဆီ၊ ဘိန္း၊ သစ္က်ပိုး၊ ေတာရပ္ေခါက္၊ ဇာတိပၹိဳလ္ပြင့္၊ ေလးညႇင္းပြင့္၊ သေစၥး၊ ခ်ိပ္၊ ရွိန္းခို၊ ကနခို၊ ေၾကာင္ပန္း၊ မုတ္၊ ေရွာက္ခြံ၊ ခ်င္းေျခာက္၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ ပိႏၷဲႏြယ္၊ နႏြင္းတက္၊ ထန္းႏုိ႔၊ မဲနယ္၊ သၾကားပြင့္၊ ဂ်ံဳမႈန္႔၊ တိန္းညက္၊ ထန္းလ်က္။

လူတိရိစၧာန္တို႔၏ ပစၥည္းမ်ား
လူ႔အံဘတ္၊ လူ႔က်င္ႀကီး၊ လူ႔က်င္ငယ္ (Urine phosphate) ၊ ျမင္းေခ်း၊ ႏြားေခ်း၊ ေထာပတ္၊ ၀က္ဆီ၊ ဆိတ္ဆီ၊ ႏြားဆီ၊ ကၽြဲဆီ၊ ေခြးဆီ၊ ၀မ္းဘဲဆီ၊ ကင္းပုစြန္ဆီ၊ ေခြးမႏုိ႔၊ ခြာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ သမင္ဂ်ိဳ၊ ဂ်ိဳအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အမဲ႐ိုး၊ အေမႊးအေတာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ၾကက္ဥအကာ၊ ပရြက္ေကာင္၊ ခါခ်ဥ္ေကာင္။

က်မ္းႀကီး တစ္ေစာင္လံုးမွာ အေရးအသားပုိင္း အံၾသရေလာက္ေအာင္ တိက်မႈရွိတယ္။ စနစ္က်တယ္။ ေရျပင္းခ်က္တဲ့ဖို တည္ေဆာက္ပံု ေဖာ္ျပတဲ့ေနရာမွာ ဟာကြက္ မရွိေအာင္ အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားပံုက ႏွစ္လိုဖြယ္ေကာင္းတယ္။ မီးေပးမီးယူ ထုတ္လုပ္မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ပံု စနစ္ကလည္း အလြန္ သိပၸံနည္း က်လွတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ အခ်ိန္ကတည္းက ျပဳစုထားတဲ့ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ဓာတုေဗဒ ထုတ္လုပ္ေရးတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပမယ့္ အခုေခတ္ အဆင့္နဲ႔ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ရင္ ေရးသားပံုက ေရပက္မ၀င္ေအာင္ ရွိေနလို႔ ဂုဏ္ယူစရာ သိပ္ေကာင္းတယ္။
ဓာတုေဗဒ ပညာရပ္ ပုိင္းက သံုးသပ္ရင္လည္း ဓာတုပညာရပ္ကို စခဲ့တဲ့ ေရွးေခတ္ အဂၢိရတ္ ဆရာႀကီးေတြရဲ႕ ယမ္းငရဲမီး၊ ကန္႔ငရဲမီး၊ ဆားငရဲမီး နဲ႔ ေရႊစား ငရဲမီး ထုတ္လုပ္ပံု နည္းစနစ္ေတြနဲ႔ ပံုစံတူတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာေတြဟာ အဲဒီ အခ်ိန္ကတည္းက မွန္ကန္တဲ့ ဓာတုေဗဒ ပညာ လမ္းေၾကာင္းေပၚကုိ ေျခခ်မိေနၿပီ ဆိုတာ သိသာ ထင္ရွားပါတယ္။ ဒါေတြကို ၾကည့္ၿပီး ေရွးေခတ္ ဓာတုေဗဒ ပညာရပ္ဟာ ေရႊျဖစ္ ေငြျဖစ္ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္တဲ့ ၀ိဇၨာ ပညာရပ္ခ်ည္း မဟုတ္ဘဲ သိပၸံပညာရပ္ေတြလည္း ရွိေသးတယ္ဆိုတာ ျမင္သာထင္သာေအာင္ တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

ဤပို႔စ္ကို ေရွးေခတ္ျမန္မာသိပၸံက်မ္းမ်ား - ေဒါက္တာမ်ိဳးသန္႔တင္ မွ နားလည္သလို ျပန္လည္ ေကာက္ႏႈတ္ ကုိးကား၍ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။